Feliks Nowowiejski - kompozytor, organista, dyrygent, pedagog i organizator życia muzycznego. Urodzony 7 lutego 1877 w Wartemborku (obecnie Barczewo na Warmii), zmarł 18 stycznia 1946 w Poznaniu.
W latach 1887-93 uczęszczał do Szkoły Muzycznej w Świętej Lipce, w której uczył się harmonii oraz gry na fortepianie, skrzypcach, wiolonczeli, waltorni i organach. W 1893 przeniósł się wraz z rodziną do Olsztyna - tu grał w orkiestrze pułku grenadierów. W 1898 otrzymał I nagrodę stowarzyszenia The British Musician na konkursie kompozytorskim w Londynie za utwór Pod sztandarem pokoju. W tym samym roku udał się do Konserwatorium Sterna w Berlinie na półroczne studia (teoria, kontrapunkt, kompozycja, gra na organach i wiolonczeli). Po powrocie do Olsztyna, od 1898 do 1900 był organistą w kościele św. Jakuba. W 1900 odbył trzymiesięczny kurs w Ratyzbonie, gdzie w szkole muzycznej pobierał naukę zakresu chorału gregoriańskiego i polifonii. W tym samym roku został przyjęty do Meisterschule Königliche Akademie der Künste w Berlinie, w której do 1902 studiował kompozycję pod kierunkiem Maxa Brucha. Równolegle odbywał studia z zakresu muzykologii i estetyki w Friedrich Wilhelm Universität. W 1902 otrzymał Nagrodę im. Giacomo Meyerbeera - Prix de Rome za oratorium Powrót syna marnotrawnego i Uwerturę romantyczną. Uzyskane fundusze przeznaczył na dwuletnią podróż artystyczną przez Niemcy, Czechy, Austrię, Włochy, Afrykę, Francję, Belgię, w czasie której spotkał się z Antoninem Dvořákiem, Gustavem Mahlerem, Camillem Saint-Saënsem, Pietro Mascagnim, Ruggero Leoncavallo. Jeszcze w 1903 otrzymał Nagrodę im. Ludwiga van Beethovena w Bonn (ufundowaną przez Ignacego Jana Paderewskiego) za uwerturę Swaty polskie, zaś w 1904 po raz drugi Nagrodę im. Meyerbeera - za Symfonię a-moll (później wycofaną) oraz za Symfonię h-moll nr 1. Również w 1904 wrócił do Maxa Brucha, u którego kontynuował studia do 1906.
Po zakończeniu nauki prowadził ożywioną działalność kompozytorską i wirtuozowską. W 1907 otrzymał I nagrodę na konkursie kompozytorskim we Lwowie za utwór Żałobny pochód Kościuszki na Wawel. W 1909 powrócił do kraju i osiadł w Krakowie. Pełnił tu funkcję dyrektora artystycznego Towarzystwa Muzycznego, występował jako dyrygent na koncertach symfonicznych oraz jako organista. W 1910 na konkursie kompozytorskim we Lwowie, zorganizowanym z okazji 100. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina, przyznano mu nagrodę za pieśń solową Zagasły już. W 1911 zawarł związek małżeński z Elżbietą Mironow-Mirocką, z którego urodziło się pięcioro dzieci. W 1914 otrzymał I nagrodę na konkursie lwowskiego "Echa" za utwór chóralny Danae.
Po wybuchu I wojny światowej, przez cały okres jej trwania, Feliks Nowowiejski chronił się przed frontem w orkiestrze berlińskiej. Po wojnie osiadł w Poznaniu i czynnie włączył się w nurt odradzającego się życia kulturalnego miasta - organizował koncerty symfoniczne i chóralne, występował z recitalami organowymi (wykonywał muzykę baroku, utwory współczesnych kompozytorów francuskich oraz własne improwizacje). Od 1920 wykładał w Państwowym Konserwatorium w Poznaniu, gdzie prowadził klasę organów i dyrygował orkiestrą. W 1927 zrezygnował z pracy pedagogicznej i całkowicie poświęcił się kompozycji oraz działalności koncertowej. W 1931 został honorowym członkiem The Organ Music Society w Londynie. W 1935 grono muzyków warszawskich przyznało mu Państwową Nagrodę Muzyczną. W latach 1935-39 prowadził w Poznaniu Miejską Orkiestrę Symfoniczną, propagując muzykę współczesną (Maurice'a Ravela, Alberta Roussela, Florenta Schmitta, Igora Strawińskiego, Tadeusza Zygfryda Kasserna, Tadeusza Szeligowskiego). We wrześniu 1939 w obawie przed aresztowaniem, ukrył się w szpitalu sióstr Elżbietanek, następnie wyjechał do Krakowa, a do Poznania powrócił w sierpniu 1945. Tu zmarł i został pochowany na Skałce Poznańskiej, w Krypcie Zasłużonych Kościoła św. Wojciecha.
Dorobek artystyczny (wybór)
- marsz Pod sztandarem pokoju - 1898 nagroda uzyskana w Londynie
- oratorium Powrót syna marnotrawnego - 1902 nagroda im. G. Meyerbeera
- uwertura Swaty polskie - 1903 nagroda im. Ludwiga van Beethovena
- Poematy symfoniczne op.17: nr 1 "Beatrycze" 1903, nr 2
- "Nina i Pergolesi" 1905, nr 3 "Śmierć Ellenai" 1915
- 1906 Oratorium Znalezienie Świętego Krzyża ze słynnym Parce Domine
- 1907 Oratorium Quo vadis - sceny dramatyczne na bas, baryton, sopran, chór,orkiestrę symfoniczną i organy - do libretta A.Jungst na motywach powieści H. Sienkiewicza: I Forum Romanum. Pożar Rzymu. II Marsz pretorianów. III. Nocne zgromadzenie chrześcijan w katakumbach. IV Via Appia - widzenie Chrystusa przez Piotra. Finał.
- 1910 Pieśń Rota
- 1917 Opera Emigranci
- 1919 pieśń Marsylianka wielkopolska
- 1924 Opera Legenda Bałtyku
- Koncert wiolonczelowy op.55
- Koncert fortepianowy op.60
- Cztery symfonie: I h-moll op.12 "Siedem barw Iris", II op.52 "Praca i rytm", III op. 53 "Symfonia Białowieska", IV op.58 "Symfonia pokoju" na 3 głosy solowe, recytatora, chór mieszany i orkiestrę
• ok. 1929-31 dziewięć symfonii organowych, op. 45
• ok. 1930-40 cztery koncerty organowe, op. 56
• 1941 Poemat In Paradisum na organy, op. 61 - utwory organowe i fortepianowe
- liczne utwory wokalne i chóralne (w tym ok. 600 pieśni)
Opracowanie: Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, maj 2004